 | Dit beeld is een goed voorbeeld van de typisch Hellenistische bereidheid om over de grenzen heen te kijken. Dit is geen Griek, maar een buitenlander. En hoewel de Grieken iedere buitenlander barbaros noemden, had dat voor hen, zeker sinds Alexander de Grote hun horizon verbreed had, niet per se de negatieve lading die ons woord barbaar heeft. Met deze nobele wilde moet je rekening houden, getuige zijn bijna overdreven gespierde lichaam, typisch voor de Hellenistische beeldhouwkunst. Hij lijkt wel een bodybuilder. In de Hellenistische periode ging het kunstenaars vaak niet meer om idealen, maar om een weergave van hoe een mens echt was. In dit geval wordt de etnische afkomst van deze wildeman benadrukt. Het exotische zit hem vooral in het hoofd, met bonkige gelaatstrekken, een enorme snor en ongewassen, in groffe strengen neervallend haar. Ook het leed dat een mens kon hebben ging de kunstenaar niet uit de weg. De dramatische situatie, waardoor de Galliër zich van het leven moet beroven, is van zijn gezicht af te lezen. Het weergeven van menselijke emoties (ook positieve) was een uitdaging die Hellenistische kunstenaars aangingen. Hellenistische beelden stralen vaak een enorme kracht en dynamiek uit. De kracht van de man wordt hier nog eens extra benadrukt door de uitgebluste houding van de vrouw, die op het punt staat te sterven. Misschien is ze neergestoken door haar man voordat hij zichzelf van het leven berooft. Zo biedt de – ook typisch Hellenistische – keuze om niet een individueel beeld, maar een beeldengroep te maken, mooie artistieke kansen. Denk daarbij ook aan de enorme draai die het lichaam van de man maakt als hij enerzijds zijn vrouw ondersteunt, anderzijds achterom kijkt of de achtervolger al in aantocht is. Dit zie je bij veel Hellenistische beelden: een nadrukkelijk drie-dimensionale compositie die van alle kanten het bekijken waard is. Het drama, de dynamiek en de spierbundels van dit beeld zijn nieuw voor de Griekse beeldhouwkunst. Maar niet alle Hellenistische beelden zijn zo. Meer daarover op de volgende pagina. |
De man een Galliër noemen, zoals de meeste kunstgeschiedenissen doen, is wat misleidend, aangezien we Galliërs vooral associëren met Frankrijk. Om precies te zijn gaat het om een van de Galaten, een verwant Keltisch volk dat in de Hellenistische tijd in Klein-Azië wel eens huurlingen leverde aan Griekse koningen, maar ook vaak de omgeving onveilig maakte. De overwinning van zo’n Griekse koning (Attalus I van Pergamon) op zo’n troep Galaten was in 233 v.C. de aanleiding voor een monument waarvan dit beeld een onderdeel was. Een reconstructie van dat monument zie je hiernaast: een rond podium met diverse beelden van Galaten erop. Eén van de andere stervende Galaten – net als de Ludovisi-Galliër een kopie van een bronzen origineel - bevindt zich in een ander museum in Rome (Capitolijnse Musea). In onderstaand filmpje wordt dit beroemde beeld bediscussieerd.